Το περίφημο, ως προς την υπαρξιακή του διάσταση, γνωμικό «γνώθι σαυτόν» μας το κληροδότησαν οι αρχαίοι Έλληνες. Αποδίδεται στον Χείλωνα τον Λακεδαιμόνιο (Στοβαίος), πιο σωστά πιθανώς στον Σωκράτη (Ξενοφών). Γνώρισε τον εαυτό σου, διότι μόνο έτσι θα μπορέσεις να τον «εκπαιδεύσεις», αφ’ ενός να ακολουθήσει το δρόμο για τον οποίο τον έχει προορίσει η Φύση, εφ’ ετέρου να μετεξελιχθεί σε «καλό καγαθό» πολίτη της κοινότητας στην οποία ανήκει. Αυτόν τον άγνωστο, ακατανόητο, ανεξήγητο, αινιγματικό εαυτό πρέπει, λοιπόν, να «κατακτήσει» ο άνθρωπος, ώστε να μπορέσει να συνομιλήσει με τον εσωτερικό εαυτό του, και, κατ’ επέκταση, με τον συνάνθρωπο-συνοδοιπόρο του που θα συναντήσει στο παγκόσμιο τοπίο.
Αποκρυπτογραφώντας και ερμηνεύοντας τον τίτλο του ανά χείρας βιβλίου του, αυτό ακριβώς κάνει ο Χαρούκι Μουρακάμι (Κιότο 1949), από τους σπουδαιότερους σύγχρονους συγγραφείς. Υπό το πρόσχημα της απόφασής του να επιδοθεί στο «τρέξιμο», όχι για να κερδίσει έναν μαραθώνιο ή να έρθει πρώτος, εκτυλίσσει τις εσωτερικές διαδικασίες που ακολούθησε ώστε να λειτουργήσει ως δρομέας και, κατ’ επέκταση -που είναι, ίσως, και το σπουδαιότερο-, ως συγγραφέας. Και στις δύο περιπτώσεις, οι οποίες και συνδέονται οργανικά μεταξύ τους, ουσιώδης στόχος είναι η επίτευξη ενός σκοπού, στον οποίο ο άνθρωπος μπορεί να προσβλέψει, αν φυσικά διαπιστώσει ότι διαθέτει εκ φύσεως ως οργανισμός, με ό,τι τον συνιστά σε σώμα και νου, το κατάλληλο προς καλλιέργεια έδαφος, ώστε με τις κατάλληλες διεργασίες να αναδυθεί μέσα από τον άγνωστο, άμορφο εαυτό που του δόθηκε, ένα συνειδησιακό υψηλόφρων πλάσμα, και να μην παραμείνει ένα ενστικτωδώς μόνο συμπεριφερόμενο όν.
Υπό αυτή την έννοια, και το τρέξιμο και η λογοτεχνία, παύουν να είναι μόνο αθλητισμός το ένα και φαντασία η άλλη. Στη συγκεκριμένη περίπτωση και οι δύο αυτές δραστηριότητες, κάτω από το εξωτερικό πέπλο τους, λειτουργούν ως «ασκήσεις ψυχής». Αυτό συνεπάγεται ειδική τελετουργία που πρέπει να ακολουθείται επί καθημερινής βάσεως, ώστε, όχι μόνο να επιτευχθεί η υπαρξιακή επικοινωνία με το αντικείμενό σου, αλλά, πράγμα που είναι και το ουσιώδες, να συνομιλήσεις με αυτό. Και στις δύο περιπτώσεις, απ’ τη στιγμή που θα εμφανιστεί στον νοηματικό ορίζοντα του ανθρώπου, έχοντας αναδυθεί-αποκαλυφθεί από την μυστηριώδη απροσδιόριστη κρύπτη του, η εσωτερική σημασία τους, πρέπει ο εν λόγω «δέκτης» να θέσει εαυτόν σε συγκεκριμένο πρόγραμμα. Το όποιο αποτέλεσμα, και στις καλύτερες περιπτώσεις η αποκάλυψη εκείνου του εσωτερικού εαυτού που διαθέτει τις προϋποθέσεις δημιουργίας έργου, δεν οφείλεται στην επιφοίτηση κάποιου μυθικού αγίου πνεύματος, αλλά στον καθημερινό μόχθο.
Το τρέξιμο, ως άθλημα μύησης, επιβάλλει ειδική εκπαίδευση με συγκεκριμένους κανόνες που πρέπει να τηρούνται αυστηρά, για να μπορέσει το σώμα να εκγυμναστεί σωστά. Και η λογοτεχνία επίσης. Ως «άθλημα» νόησης, επιβάλλει συνεχή ενασχόληση με τον Λόγο, για να μπορέσει ο νους να διεισδύσει στο ανθρώπινο και κοσμικό μυστήριο – αν είναι τυχερός. Εξυπακούεται, βέβαια, ότι οι εν λόγω δραστηριότητες νοείται να εκτελούνται με όλη την «ψυχή και την διάνοια», όπως λέγεται, κι όχι γιατί απλώς «πρέπει», καθημερινό ρήμα που τη βαθύτατη σημασία και αυτού είναι λάθος να παραγνωρίζεται και, κυρίως, να παρερμηνεύεται. Ο δρομέας «πρέπει» να τρέχει καθημερινά, αν θέλει να διατηρεί τον σώμα του ακμαίο και υγιές. (Οι αρχαίοι Έλληνες διατύπωσαν έξοχα την ουσιαστική σημασία της σωματικής άθλησης γενικότερα: «Νους υγιής εν σώματι υγιεί».) Το ίδιο ακριβώς πρέπει να κάνει και ο συγγραφέας∙ να βρίσκεται συνεχώς σε επαφή με τον Λόγο, για να μπορέσει να τον χρησιμοποιήσει στη δημιουργία έργου. Δεν μπορείς άνευ ασκήσεως –και γνώσεως– να λάβεις μέρος σε Μαραθώνιο ούτε, φυσικά, να γράψεις το «Έγκλημα και Τιμωρία». Ο Χαρούκι Μουρακάμι το γνωρίζει πολύ καλά, γι’ αυτό και ασκείται καθημερινά, διότι γνωρίζει ότι για την επίτευξη ενός σκοπού, δεν χρειάζεται μόνο «ψυχικό σθένος», αλλά, πάνω απ’ όλα, υγεία, σωματική και πνευματική.
Τα αποτελέσματα αυτής της άσκησης, όπως τα καταθέτει με αφοπλιστική ειλικρίνεια στο βιβλίο του, είναι ιδιαιτέρως επιτυχημένα. Έχει λάβει μέρος σε πολλούς μαραθώνιους με καλούς χρόνους και έχει γράψει σπουδαία μυθιστορήματα που τον έχουν κατατάξει ως έναν από του σπουδαιότερους σύγχρονους συγγραφείς παγκοσμίως. Η λογοτεχνία του, υψηλών προδιαγραφών, αποφεύγει να θέσει βαρύγδουπα, ρητορικά και πομπώδη ερωτήματα, ούτε καταφεύγει στην ευτέλεια του μελοδράματος, ενώ αποστρέφεται την, ούτως ή άλλως, ύποπτη στρατευμένη λογοτεχνία. Μέσω της γοητευτικής γραφής του συναντά τον άνθρωπο με το προσωπείο του ή άνευ αυτού, καταγράφει τον υπαρξιακό βηματισμό του, τις ακατανόητες κινήσεις του, πρακτικές και συμπεριφορές του. Αλλά για να πλησιάσει, προσεγγίσει και ανιχνεύσει αυτό το ακατανόητο αίνιγμα της ούτως ή άλλως γενικότερα αινιγματικής δημιουργίας, μαθήτεψε και σπούδασε ‘τρέχοντας’ στο άγνωστο ανθρώπινο τοπίο, μια διαδικασία μύησης του εαυτού στη γνώση. Αυτό ακριβώς υπονοεί ο τίτλος του βιβλίου του. Γι’ αυτή τη λειτουργία μιλάει όταν κυριολεκτεί μιλώντας για την ρεαλιστική σημασία του ‘τρεξίματος’. Αλλά η συμβολική διάστασή του εν λόγω αθλήματος θα αποκαλυφθεί μόνο αποκρυπτογραφώντας τις ρεαλιστικές πρακτικές που ακολούθησε προκειμένου να συνειδητοποιήσει ότι είναι συγγραφέας, δρομέας και, κυρίως, άνθρωπος. Ο αναγνώστης του, όχι μόνο θα το διαπιστώσει έχοντας απολαύσει την ανάγνωση του βιβλίου του, αλλά, πράγμα που είναι και το σπουδαιότερο, θα αναγνωρίσει στα πρόσωπα των φευγαλέων ηρώων του, το δικό του.
Εκδόσεις Ωκεανίδα 
